Nếu bạn từng gặp tình trạng bột cà phê bắn tung tóe, dính đầy portafilter hoặc vón cục khi xay, thì rất có thể máy xay của bạn đang gặp phải hiện tượng tĩnh điện – một vấn đề phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ trong quá trình pha chế. Tĩnh điện không chỉ gây bất tiện khi thao tác, mà còn ảnh hưởng đến độ đồng đều của bột, từ đó tác động đến chất lượng chiết xuất espresso.
Nếu bạn từng gặp tình trạng bột cà phê bắn tung tóe, dính đầy portafilter hoặc vón cục khi xay, thì rất có thể máy xay của bạn đang gặp phải hiện tượng tĩnh điện – một vấn đề phổ biến nhưng thường bị xem nhẹ trong quá trình pha chế. Tĩnh điện không chỉ gây bất tiện khi thao tác, mà còn ảnh hưởng đến độ đồng đều của bột, từ đó tác động đến chất lượng chiết xuất espresso. Vậy hiện tượng tĩnh điện trong máy xay cà phê là gì, tại sao lại xảy ra và làm thế nào để hạn chế? Hãy cùng Cubes Asia tìm hiểu nguyên nhân và giải pháp trong bài viết sau để giúp quá trình xay cà phê trở nên mượt mà và chuyên nghiệp hơn.
Hiện tượng tĩnh điện - nguyên nhân hàng đầu gây ra hiện tượng vón khi xay
Hiện tượng tĩnh điện là một trong những nguyên nhân phổ biến và dễ gặp nhất gây ra tình trạng vón cục và bột cà phê bắn tung khi xay. Khi hạt cà phê đi qua lưỡi xay tốc độ cao, sự ma sát giữa các bề mặt kim loại và hạt cà phê khô tạo ra điện tích – tương tự như khi bạn cọ xát một thanh nhựa vào tóc. Kết quả là bột cà phê sau khi xay mang điện tích và hút chặt vào nhau hoặc dính vào thành portafilter, funnel, hoặc các bề mặt lân cận. Điều này gây ra hiện tượng vón cục, khó kiểm soát lượng bột, ảnh hưởng đến việc nén (tamping), dẫn đến chiết xuất không đều và hương vị thiếu ổn định. Tĩnh điện thường xảy ra rõ rệt hơn khi sử dụng máy xay không có cơ chế chống tĩnh điện, hoặc trong điều kiện độ ẩm thấp và thời tiết hanh khô.
Tại sao hiện tượng vón cục cà phê ảnh hưởng đến chất lượng espresso?
Hiện tượng vón cục cà phê tưởng chừng chỉ là một vấn đề nhỏ trong quá trình xay, nhưng lại ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của một shot espresso. Khi bột cà phê bị vón lại thành từng cụm, việc nén (tamping) sẽ không thể đều tay, dẫn đến mật độ phân bổ không đồng nhất trong portafilter. Điều này khiến nước chiết xuất dễ bị “channeling” – hiện tượng nước đi theo các rãnh hoặc khe hở thay vì thấm đều qua toàn bộ khối bột.
Kết quả là một phần bột bị over-extracted (chiết xuất quá mức – đắng, khét), trong khi phần khác lại under-extracted (chiết xuất thiếu – nhạt, chua gắt). Hậu vị vì thế trở nên thiếu cân bằng, hương thơm không rõ nét, và độ ngọt tự nhiên bị giảm đáng kể. Với những quán cà phê chuyên nghiệp, tình trạng này còn khiến espresso thiếu nhất quán giữa các shot, ảnh hưởng đến trải nghiệm của khách hàng và chất lượng thương hiệu.
Hiện tượng tĩnh điện ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng của một shot espresso (Nguồn: Internet)
Cách hạn chế hiện tượng vón cục trong quá trình xay cà phê
Để giảm thiểu tình trạng vón cục và cải thiện độ tơi xốp của bột cà phê sau khi xay, bạn có thể áp dụng một số giải pháp đơn giản nhưng hiệu quả sau:
Xịt nhẹ một giọt nước vào hạt cà phê trước khi xay
Kỹ thuật này sử dụng một lượng nước cực nhỏ (thường bằng bình xịt sương) xịt lên bề mặt hạt cà phê trước khi đưa vào máy xay. Lượng nước này giúp hạn chế tĩnh điện sinh ra trong quá trình xay, từ đó giảm tình trạng bột cà phê bị hút dính vào thành và vón cục. Đây là phương pháp phổ biến trong giới home barista vì đơn giản, tiết kiệm và hiệu quả rõ rệt.
Sử dụng kỹ thuật phân phối bột cà phê
Ngay cả khi có vón nhẹ, việc sử dụng dụng cụ phân phối (WDT tool, leveler) giúp làm tơi và phân bổ bột cà phê đều trong portafilter trước khi tamping. Điều này giúp tạo khối nén đồng nhất, hạn chế channeling, từ đó cải thiện chất lượng chiết xuất.
Sử dụng dụng cụ phân phối WDT để làm tơi bột cà phê trước khi tamping (Nguồn: Internet)
Dùng máy xay có thiết kế chống tĩnh điện
Các dòng máy xay chuyên nghiệp ngày nay thường được trang bị công nghệ chống tĩnh điện như ACE System (Eureka) hoặc tích hợp Clump Crusher (Simonelli Group) giúp bột rơi ra mịn, tơi và không vón. Đây là lựa chọn tối ưu cho cả barista tại nhà lẫn các quán cà phê cần độ ổn định cao, giúp tiết kiệm thao tác và giữ quầy pha chế luôn sạch sẽ.
Tĩnh điện trong máy xay cà phê là hiện tượng tưởng chừng nhỏ, nhưng lại ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng bột cà phê, độ đồng đều chiết xuất và trải nghiệm pha chế. Việc hiểu rõ nguyên nhân và áp dụng các giải pháp như xịt nước, phân phối đều bột hoặc sử dụng máy xay có công nghệ chống tĩnh điện sẽ giúp bạn khắc phục hiệu quả tình trạng vón cục và kiểm soát chất lượng espresso tốt hơn.
Các dòng máy xay chuyên nghiệp thường được trang bị công nghệ chống tĩnh điện như ACE System (Eureka) hoặc Clump Crusher (Simonelli Group) (Nguồn: Cubes Asia)
Tại Cubes Asia, chúng tôi cung cấp các dòng máy xay và máy pha cà phê chất lượng cao đến từ những thương hiệu uy tín như Eureka, Nuova Simonelli, Victoria Arduino, tích hợp nhiều công nghệ hiện đại như ACE System, Clump Crusher, Clima Pro… giúp tối ưu trải nghiệm xay và pha chế trong mọi môi trường.
Liên hệ ngay với đội ngũ tư vấn của Cubes Asia để được hỗ trợ chọn thiết bị phù hợp với nhu cầu sử dụng và mô hình kinh doanh của bạn – từ home barista đến quán specialty chuyên nghiệp.
CUBES ASIA – MÁY PHA CÀ PHÊ CHUYÊN NGHIỆP
Đại diện thương hiệu Nuova Simonelli và Victoria Arduino tại Việt Nam
Địa chỉ cửa hàng:
- Showroom HCM: SARIMI A1-00.10, 74 Nguyễn Cơ Thạch, phường An Lợi Đông, Thủ Đức, HCM
- Showroom Hà Nội: 87 Lê Hồng Phong, Phường Điện Biên, Quận Ba Đình, Thành Phố Hà Nội.
